DE EX-MARINEBASIS NIEUWPOORT

menu - home

CHRONOLOOG

1954 - Voor de Belgische zeemacht werd nabij de IJzermonding op de rechteroever een tijdok en een slipway voor kustmijnenvegers aangelegd. Maar ondanks de enorme landschappelijke impact, was de militaire haven relatief onbelangrijk binnen het havengebeuren

1956 - Oprichten van de zeemachtbasis.

1958 - Op 1 mei is de slipway in gebruik genomen.
Op 15 juli is een gedeelte van de werken beëindigd en de basis begint officieel te functioneren.

1961 - Op 21 juli inhuldiging van de basis.

1970 - In de zeventiger jaren was het tijdok nog slechts in gebruik, nl. als nautische school.

1980 - In januari werd voorgesteld deze militaire basis te verkopen voor 400 miljoen frank. Het zeemachtdok zou door het ministerie van openbare werken aangekocht worden voor de som van 144 miljoen frank. Dit zou worden omgebouwd tot jachtdok met o. m. voorbehouden plaatsen voor Bloso. Een stukje terrein zou behouden blijven voor de sociale dienst en de W.S.K.L.U.M., de jachtclub van de luchtmacht. Van deze vooropgestelde koop is niets in huis gekomen.
De IJzermonding werd aangepakt in het kader van de natuurbescherming en het natuurherstel.
In december werd het ecologisch waardevolle gedeelte (de kreek van Lombardsijde, de resterende strook slikken en schorren langs de IJzergeul en de opgespoten terreinen, in totaal ongeveer vierendertig hectare) voorlopig gerangschikt als beschermd landschap.

1981 - In april volgde  de definitieve rangschikking. Op hetzelfde moment werd ook gewerkt aan een biologische waarderingskaart, waarbij de slikken en schorren samen met het militaire domein als ‘biologisch zeer waardevol’, en een gedeelte van de opgespoten terreinen als ‘biologisch waardevol’ werden aangeduid.
In september had aldaar een speciale plechtigheid plaats naar aanleiding van het officiële en definitief afscheid van de nautische school. Na 23 jaar alhier te zijn gevestigd is die verhuisd naar de marinebasis te Zeebrugge.

1984 - Een deel van het gebied kreeg de status van RAM­SAR–gebied (waterrijk gebied van internationale waarde) en begon het Ministerie van de Vlaamse Regering met het opkopen van alle private enclaves om zo een natuur­reservaat van ongeveer dertig hectare te creëren.

1988 - Delen van de site werden aangewezen als Vogelrichtlijngebied en werden de RAMSAR-gebieden aangeduid als Europese ecologisch gevoelige zone.

1990 - Ttijdens de gemeenteraad van 8 mei wordt beslist de marinebasis voortaan te benamen als nassau-haven.

1993 - Toen de marinebasis plots te koop werd aangeboden, werd in uitvoering van het Plan Zeehond grootschalig natuurherstel opgestart. De basis had op dat ogenblik geen bestemming op het gewestplan en men kon er alle kanten mee uit, zodat verschillende wilde plannen werden gemaakt, waaronder de bouw van een tweede Nieuwpoort-Bad, of de omvorming van de marinehaven tot jachthaven. De natuurverenigingen ijverden voor natuurherstel, wat uiteindelijk ook doorgang vond.
In mei werd dit 30 ha groot terrein aangekocht door het ministerie van leefmilieu. Het beheer werd toevertrouwd aan de v. z. w. natuurreservaten van het Vlaamse Gewest.

1994 - Het duindecreet werd van kracht en werd de hele site gerangschikt als beschermd landschap.

1995 - De bestemming van de voormalige marinebasis werd gewijzigd van gebied voor publieke doeleinden naar natuurgebied met wetenschappelijke waarde en werd een bijkomende bescherming opgelegd als Habitatrichtlijngebied.

1998 - De basis werd overgedragen aan het Gewest en kon het herstelwerk beginnen. Een gebied van ongeveer vijftig hectare natuurlijke duin-, slikken- en schorrenmilieus werd hersteld.

1999 - In februari gaf minister Stevaert de basis in natuurbeheer aan de administratie Aminal.
Op 3 maart werd de site aangeduid als Vlaams Natuurreservaat.

1999 - 2000 Tijdens de eerste fase van de droge werken, van september 1999 tot januari 2000, werden de gebouwen, de betonnen wegen en de ondergrondse leidingen afgebroken.

2000 - 2001 De tweede fase, van september 2000 tot maart 2001, omvatte de natte werken: verwijderen van betonnen pijlers en dwarsbalken en van de oeverversteviging.

2002 - De derde fase bestond uit het afgraven van tweehondervijftigduizend kubieke meter baggerslib. Tijdens deze fase werd de oppervlakte slik, schor en duin vergroot tot een veelvoud van het voormalige restant, en kreeg de overgang tussen elk milieu terug zijn natuurlijk patroon.
Het recreatieve karakter versterken was eveneens belangrijk. Het wandelpad werd heraangelegd en het laatste restant van de oester- en mosselkweek op de rechteroever van de kreek van Lombardsijde, het ‘Mosselkot’, werd met de grond gelijk gemaakt. Dit om plaats te maken voor een educatief amfitheater, waar men zal kunnen kennismaken met de fauna en flora van het herstelde natuurgebied.

2003 - Op 2 april 2003 werd het nieuwe natuurreservaat officieel geopend. De werken waren het meest ambitieuze natuurherstelproject dat tot nu toe in Vlaanderen werd uitgevoerd. Het landschap van de IJzermonding veranderde totaal. Sinds het begin van het project werden af en toe zeehonden gesignaleerd, een goede indicator voor het succes ervan.

DE BASIS

De eenheden van de Zeemacht bevonden zich in Oostende. Om veiligheidsreden en voor uitbreiding zocht men een geschikte plaats met uitgang naar zee voor de bouw van een aanmeer-, onderhoud- en herstelplaats voor de MSC (kustmijnenvegers) en de MSI (riviermijnenvegers), snelle vedetten en sleepboten.

De basis ingeplant in een natuuromgeving van fauna en flora. De basis presenteert zich als een ultramoderne infrastructuur en van een recent ontwerp aan de rechteroever van de IJzermonding. Beschermd van de zee door hoge duinen en met een oppervlakte van 55 ha.

De slipway is het hart van de basis in een ondiepe kreek, en meermaals is een zeilschip daar vastgelopen. Menige vissers gooiden daar hun nette uit met de hoop op de vangst van een mooie visvangst.

Een werk van lange duur, gestart in 1957 en voltooid en ingehuldigd op 21 juli 1961.

In het begin beschikte de korpschef met een handvol manschappen over zeer weinig accommodatie, geen atelier en geen elektriciteit. Het waren echte pioniers.

De basis is uitgegroeid tot een modern en efficiënt element in de organisatie van de Zeemacht.

De toegang tot het dok. In de verte boven de toegang de herstelplaats met een schip op de slipway.

De basis en zijn infrastructuur.

De vlotkom waar zijn aangemeerd de MSC en de sleepboten heeft een lange kaai. Twee grasvelden en de traditionele parkings omkaderen een mast van een tiental meter hoog. Daar bevinden zich ook verscheiden gebouwen. Het gebouw Etat-Major met de administratie, de keuken (uitzonderlijk voor al het personeel van de basis), de eetzaal, de kantine van de zeelieden, de mess en conferentiezaal van de officieren en de radar. Een gebouw voor het verblijf  van zeelieden en een gebouw voor de onderofficieren. Alles is uitgerust met het grootst mogelijke comfort. Het tijdok was 250 m. lang en 125 m. breed. het was verdeeld in acht boksen die elk drie mijnenvegers konden bergen. Op 7 augustus arriveerde er de eerste mijnenveger, nl. de “Mechelen”. In de zeventiger jaren was het tijdok nog slechts in gebruik, nl. als nautische school.
De MSC’s in rij langs de kaai hebben in actieve dienst een veertigtal personen en zijn uitgerust met materiaal voor het opsporen van zowel magnetische en akoestische mijnen. Het vaartuig brandbestrijding “BIJ” soms ook gebruikt als sleper is voorzien van de modernste apparatuur. In de nabijheid van het dok is een slipway die bestaat uit een platform voor het dragen van 500 ton met een breedte van 10m20 en lengte van 47m20. De verplaatsingmogelijkheden van het platform van 4 of 8 meter per minuut volgens de tonnage van het schip dat op het droge dient geplaatst te worden. De rail van de slipway heeft een lengte van 112 meter en een helling van 8% naar het kanaal. De slipway is omring door versheiden gebouwen, werkplaatsen en magazijn voor wisselstukken.
Deze werkplek is bestendig in werking. De MSC’s staan onder controle van een professionele herstelploeg zowel voor het gedeelte onder als boven de waterlijn. Eveneens het onderhoud en herstel van de elektronica en navigatie. De magazijnen beschikken over een verscheidenheid van onderdelen.
De planning voor de werken is in handen van l’Etat-Major de la Force Navalle.
Een afzonderlijk domein is dit van de radar. Onderhoud door l’OTAN, een keten van kuststations van de Noordzee en het Kanaal. Buiten de militaire opdracht waren er ook opdrachten voor het ministerie Communicatie en controleerde de positie van de boeien in de buurt van Nieuwpoort.

De zeevaartschool.

 

 

De zeevaartschool is een van de vijf scholen afhangende van “Centre de Formation Navale” te Sint-Kruis-Brugge.
Tot 1959, was de opleiding van officieren en onderofficieren voor de brug en de zeelieden in een basin in de voorhaven van Brugge en beschikte over het fregat “LVD Victor Billet”. Maar de zee was de ideale plaats voor navigatie. Zo heeft de Zeevaartschool zich ook gevestigd te Nieuwpoort in de gebouwen van de Artillerieschool en drie jaar later in de nieuwe gebouwen aan het dok.
De nautische school had de opdracht om theoretische opleiding te verstrekken aan marine reserve officieren dek, aan actieve en reserve kandidaten stuurman en aan de actieve en reserve zeelieden. Ze beschikten hiervoor over didactische installaties, ateliers en aanmeerplaatsen.

 

 

Bunkers in de omgeving van de gebouwen.

Website bunkers Lombardside: deel 1 - deel 2

Zeeredding.

In juli 1947 wordt de lucht- en zeereddingsdienst van de Luchtmacht opgericht en in Nieuwpoort gestationeerd op de linker oever van de IJzermonding. De L.Z.R.D. krijgt twee oude snelboten van de Air Sea Rescue van de R.A.F.. Deze twee snelboten “Vedetten” worden door een Belgische bemanning te Felixtown - Engeland opgehaald.
De L.Z.R.D. stond toen onder het bevel van kapitein van het vliegwezen F.R. Van Draeghe. De Vedetten waren de voorgangers van de search and rescue  helicopters Sykorski en Sea King.

    e-mail: etienne.heyde@telenet.be